Cas No: 71-36-3
EINESC No: 200-751-6
Molekül ağırlığı: 74,12 g/mol
Kimyasal Formülü: C4H10O
Kimyasal Yapısı
Fiziksel Özellikleri :
Genel özellikler: Renksiz, reflektif sıvı
Koku: Sert, alkollü, tatlı, muz benzeri
Yoğunluk: 0,81 g/cm3
Kaynama noktası: 117.7 °C
Erime noktası: -89.8 °C
Parlama noktası: 35 °C
Buhar basıncı: 0.58 kPa (20 °C)
Kırılma indisi: 1.3993 nD
Çözünürlük(suda) : 79 g/L (20 °C) (suda)
Genel Özellikleri:
1-Butanol olarak da bilinen n-butanol doğrusal yapıya sahip bir birincil alkoldür. Karbonhidratların fermantasyonunda doğada kendiliğinden küçük miktarlarda oluşur. Birçok yiyecek ve içecekte bulunur. Gıda başta olmak üzere birçok sektörde kullanılır.
Üretimi:
N-butanol ilk zamanlarda bakteriler kullanılarak fermantasyon ile üretilmiştir. Sonrasında asetik asitten elde edilen krotonaldehid ile üretilmiş olsa da 1950’lerden beri propilenden üretilir.
Oxo prosesi olarak da bilinen bu işlemde önce propilen hidroformilasyonla butiraldehide çevrilir. Daha sonra butiraldehid kobalt veya rodyum katalizörlüğünde butanol üretmek için hidrojenize edilir.
N-butanol 1997’de Amerika’da 784, Batı Avrupa’da 575, Japonya’da 225 bin ton üretilmiştir.
Kullanım alanları:
N butanol dünya genelinde birçok farklı amaçla kullanılır. Tereyağdan meyvelere, içkilerden dondurmaya çok geniş bir skalada yapay tatlandırıcı olarak kullanılır. Butil asetatın üretiminde bir ham maddedir ve üretilen n butanol en çok bu amaçla tüketilir. Aynı zamanda vernik üretiminde de çözücü olarak çok geniş bir kullanım alanı vardır. Nitroseliloz için çok uygun bir çözücüdür.
Ayrıca plastikleştirici olarak kullanılan birçok kimyasal n butanolden elde edilen esterler ile üretilir.
N-butanol fermantasyonla üretildiği için biyoyakıt olarak da çok kullanılabilir. Herhangi bir değişiklik yapmadan benzinli motorlarda %85 oranında karıştırılabilir. Dizel yakıtlarda katkı olarak kullanıldığında emisyonların azalmasını sağlar.
Bunların yanında yapay deri üretiminde, kauçuk üretiminde, boyalarda, parfümlerde, plastiklerde, özel kumaşların üretiminde de kullanılır.
Güvenlik Önlemleri ve Zehirlilik Durumu
N-butanolün zehirlilik değeri nispeten düşüktür. Omurgalılarda LD50 değeri 790 mg/kg olarak belirlenmiştir. Yapılan çalışmalar etanole göre sarhoş edici gücünün altı kat daha fazla olduğunu belirlemiştir. Etanole benzer şekilde metobolize olur.
Bunun yanında birçok çözücüde olduğu gibi gözler için aşırı tahriş edicidir. Cilt ile de sürekli temastan kaçınmak gereklidir. Birçok organik çözücüye göre daha az yanıcı olsa da yanıcıdır. Depolarken buna dikkat edilmeli her türlü ateş kaynağından ve yüksek sıcaklıktan uzak tutulmalıdır.