Cas No: 7647-01-0
EINESC No: 231-595-7
Molekül ağırlığı: 36.46 g/mol
Kimyasal Formülü: HCl
Kimyasal Yapısı
Fiziksel Özellikleri :
Genel özellikler: Renksiz, dumanlı şeffaf sıvı
Koku: Keskin, tahriş edici
Yoğunluk: 1,15 g/cm3
Kaynama noktası: Konsantrasyona göre farklılık gösterir.
Erime noktası: Konsantrasyona göre farklılık gösterir.
Parlama noktası: –
Buhar basıncı: Konsantrasyona göre farklılık gösterir.
Kırılma indisi: Konsantrasyona göre farklılık gösterir.
Çözünürlük(suda) : Tamamen karışabilir.
Genel Özellikleri:
Hidroklorik asit güçlü hidrojen klörürün sulu çözeltisidir ve çok yaygın olarak kullanılan bir asittir. Saf halde gaz halde olduğundan sulu çözelti halinde satılır. Kimyasal özellikleri çözeltisinin konstantrasyonuna göre değişir. Halk arasında bilinen adıyla tuz ruhudur ve çok eski zamanlardan beri kullanılmaktadır. İnsanlar da dahil olmak için birçok hayvanın midesinde sindirimden sorumlu olan asitdir. Nitrik asit ile birlikte kral suyu diye bilinen asidi oluşturur.
Üretimi:
Hidroklorik asit yukarıda yazıldığı gibi hidrojen klorürün sulu çözeltisidir. Dolayısıyla üretmek için üretimi için öncelikle hidrojen klorür elde edilmelidir. Bunun birkaç farklı yolu olsa da günümüzde yaygın olarak başka kimyasalları üretmek için yapılan kloralkali gibi reaksiyonların yan ürünü olarak elde edilir. Üretilen hidroklorik asit genelde en fazla %38’lik konsantrasyonda üretilir. Kimyasal olarak %40’ın üzeri de mümkün olsa da bu oranlarda üretildiğinde buharlaşma hızı çok yüksek olduğundan ekstra basınç ve düşük sıcaklık gerektirir. Bu da maliyetleri artırdığından özel durumlar haricinde tercih edilmez. Bu açıdan en verimli aralık %35 ile %30 aralığı olarak belirlenmiştir. Evde temizlik malzemesi olarak kullanılan versiyonları ise genelde %10 ile %12 aralığında üretilirler.
Kullanım alanları:
Hidroklorik asit çok yaygın kullanılan bir kimyasaldır. Çelik üretiminde pas temizleyici olarak kullanılır ve hidroklorik asit ile pas temizlendikten sonra çeliğe dekapaj işlemi uygulanılır. Aynı zamanda PVC üretiminde ham madde olan vinil klorit gibi birçok organik maddenin üretiminde klor kaynağı olarak hidroklorik asit kullanılır. Birçok inorganik malzemenin üretiminde de asit baz reaksiyonlarında hidro klorikasit çok yaygın kullanılan bir asittir.
Güçlü bir asit olduğu için pH dengelici olarak birçok farklı reaksiyonda kullanılır. Bunların haricinde pil üretiminden temizlik malzemelerine, dericilikten petrokimyaya kadar birçok farklı endüstriyel alanda kullanılır.
Güvenlik Önlemleri ve Zehirlilik Durumu
Hidroklorik asit konsantrasyonuna göre farklı derecelerde etkinlik gösterse de genelde cilt ve göz için çok zararlıdır. Göz ile temasında kalıcı körlüğe sebebiyet verebilir. Cilt ile temasında ise özellikle yüksek konsantrasyonlarda ciddi yaralanmalara sebebiyet verebilir. Yüksek konsantrasyonlarda kolayca buharlaştığından dumanının solunmamasına dikkat edilmesi gerekir. Aksi halde ciddi üst solunum yolu ve akciğer problemlerine sebebiyet verebilir.
Ayrıca depolanması dumanına dikkat edilmeli, ağzı sıkıca kapatılmış kaplarda saklanmalıdır. Metaller için aşındırıcı olduğu için kesinlikle metal olmayan kaplarda saklanmalı ve saklanılan ortam iyi havalandırılmalıdır.