Cas No: 111-46-6
EINESC No: 203-872-2
Molekül ağırlığı: 106.12 g/mol
Kimyasal Formülü: C4H10O3
Kimyasal Yapısı
Fiziksel Özellikleri :
Genel özellikler: Renksiz sıvı
Koku: Kokusuz
Yoğunluk: 1.118 gr/L
Kaynama noktası: 245 °C
Erime noktası: -10,45 °C
Parlama noktası: 154 °C
Buhar basıncı: 0.006 mm Hg (25°C)
Kırılma indisi: 1.4472 nD (20 °C)
Çözünürlük(suda) : Tamamen karışabilir.
Genel Özellikleri:
Di etilen glikol veya bilinen kısaltmasıyla DEG normal koşullar altında kokusuz, renksiz, düşük uçuculukta bir sıvıdır ve iki ucu bir hidroksil grupla sonlanan düz zincirli bir dihidrik alkol alifatik bileşiğidir. Higroskopik bir maddedir. Zehirlidir ve tatlımsı bir tadı vardır. Su, alkol , eter , aseton ve etilen glikol ile karışabilir. Yaygın olarak kullanılan bir çözücüdür.
Zehirli olduğu ve bu kadar yaygın kullanıldığı için birçok DEG zehirlenme vakası bildirilmiştir. Bunların temel sebebi özellikle ilaçlarda ve gıdalarda propilen glikol yerine ucuz alternatif olarak kullanılmasıdır. Öyle ki 1937’de Amerika’da üretilen bir ilaçta bu şekilde kullanılmasından dolayı 105 kişi hayatını kaybetmiştir ve bu olaydan sonra Amerika Birleşik Devletlerinde ilaçlarla ilgili testlere ciddi prosedürler getirilmiştir. Avusturya’da da şaraplara tatlandırıcı olarak katılmasından sonra bu olay farkedilmiş ve dünya genelinde birçok ülkede milyonlarca şişe şarap toplatılmıştır. Bunların haricinde Nijerya, Hindistan, İspanya gibi farklı bölgelerde de farklı zamanlarda dietilen glikol ölümlere sebep olmuştur. Ayrıca bir dönem Çin tarafından üretilen sahte diş macunlarında dietilen glikol olması dünya çapında bir krize sebep olmuş ve Çin hükümetini diş macunlarında kullanımını yasaklamaya zorlamıştır.
Bu yüzden hala yaygın olarak kullanılsa da birçok alanda DEG yerine daha az toksisite değerine sahip olan trietilen glikol kullanılmaya başlanmıştır. Yine de etilen glikolle karşılaştırıldığında daha yüksek molekül ağırlığı dolayısıyla daha az uçucu olduğu için yüksek miktarlarda kullanılır.
Üretimi:
Di etilen glikol genelde etilen oksitin kısmi hidrolizi ile üretilir. Koşullara göre farklı miktarlarda DEG ve diğer ilgili glikoller elde edilir. İki etilen glikol molekülünün bir eter bağıyla birleşmesinden oluşur.
DEG genelde etilen glikol ve trietilen glikol üretilirken oluşan yan ürünlerden birisidir. Etilen glikol en çok kullanılan glikollerden birisi olduğu için genelde DEG üretiminin miktarı etilen glikol üretime bağlıdır.
Kullanım alanları:
Di etilen glikol doymuş ve doymamış polyester reçineler, poliüretanlar ve plastikleştiricilerin üretiminde kullanılır. Boyalarda ve tekstil endüstrisinde reçineler yağlar ve diğer organik bileşikler için çözücü olarak görev yapar. Tütün ürünlerinde, baskı mürekkeplerinde ve tutkallarda kullanılan bir nem tutucudur.
Bununla beraber dietilen glikol doğalgaz için bir dehidrasyon ajanı olarak, petrol endüstrisinde de aromatikler için seçici solvent olarak kullanılmak üzere tercih edilir.
Dietilen glikol aynı zamanda fren hidrolik sıvılarının üretiminde kullanılır. Yağlayıcı olarak görev yapar. Antifrizlerde kullanılan etilen glikol genelde içinde biraz dietilen glikol içerir. Havacılıkta ve demir yollarında da buzlanma önleyici olarak kullanılır.
Güvenlik Önlemleri ve Zehirlilik Durumu
Di etilen glikol insanlar için toksiktir. Solunması ve yutulması durumunda ölüme kadar giden farklı sağlık problemlerine sebep olur. Yapılan deneyler hayvanlarda orta derece toksik olduğunu gösterse de araştırmalara göre insanlardaki toksisitesi hayvanlardan fazladır. Kesin bir bilgi olmasa da tahminlere göre insanlar için olan ölümcül doz 1-1,5 gr/kg toksit doz ise 0,14 gr/kg’dır. İnsan vücudunda maruziyet miktarına ve süresine bağlı olarak mide, karaciğer, böbrekler ve kalpte ciddi hasarlara sebebiyet verir. Yüksek konsantrasyonlarda ise sinir sistemine çok ciddi zararlar verip sonunda ölüme yol açar.
Bu yüzden bütün güvenlik prosedürlerine uygun şekilde saklanmalı ve çalışılmalıdır. Yüksek sıcaklıklarda yanıcı hale geçebilir.