Aseton

Üretimi:

Aseton geçmişte farklı yöntemlerde üretilse de günümüzde %85’e yakını kümen işlemi adı verilen bir işlemle üretilir. Bu işlemde benzen ve propilen, fenol ve asetona dönüştürülür. Bunlardan başka sadece oksijene ve küçük miktarlarda başlatıcılara ihtiyaç duyulur. Burada fenol ve aseton beraber üretildiği için aseton üretimi fenol üretimine bağlıdır. Bütün işlemin ekonomik olabilmesi için iki maddeye de talep olması gerekmektedir.

Genel Özellikleri:

 

Aseton, propanon ya da dimetil keton olarak da bilinen, yanıcı, keskin ve hoş kokulu, düşük toksisiteye sahip organik bir kimyasaldır. En basit ketondur. Su, etanol ve eterle her oranda birleşir. İnsan vucudunda doğal olarak kanda bulunur. Şeker hastalarında bu oran artabilmektedir. Her yıl çok yüksek miktarlarda aseton üretilir ve hem tüketici ürünlerinde ve hem de endüstriyel işlemlerde çözücü olarak kullanılan önemli bir ticari kimyasaldır.

Kullanım alanları:

Asetonun dünyada her yıl yaklaşık 7 milyon ton üretildiği tahmin edilmektedir.  Metil metakriliyat, bisfenol A, metil izobütil alkol ve metil izobutil keton gibi birçok maddenin üretiminde öncül madde olarak kullanılır. Ayrıca çok iyi bir çözücü olduğu için polyester reçineyi inceltmek, reçine üretiminde kullanılan makineleri temizlemek, yapıştırıcıları ve epoksileri çözmek için kullanılır. Birçok boya ve verniklerde uçucu bileşen olarak tercih edilir. Metallerin boyanmasında ve lehimlenmeden önce hazırlanmasında yağ sökücü olarak kullanılır. Aynı zamanda uygun bir asetilen taşıyıcısıdır. Saf olarak güvenli bir şekilde basınçlandırılamayan asetileni çözerek taşınmasını sağlar.

Tüketici ürünlerinde ise en çok oje çıkartıcı olarak kullanılır. Düşük toksisitesi ve uygun çözücü özellikleri sebebiyle evlerde oje haricinde de birçok boyayı ve yağı çözmek için kullanıma uygundur.

Güvenlik Önlemleri ve Zehirlilik Durumu

Aseton aşırı yanıcıdır ve çok kolay hava ile patlayıcı karışımlar oluşturabilir. Ayrıca hidrojen peroksit gibi oksitleticilerle oksitlenmesi durumunda çok güçlü bir patlayıcı olan aseton peroksit oluşur. Bu yüzden mümkün olduğunca sıkıca kapatılmış kaplarda, herhangi bir ateş kaynağından uzak, serin ve iyi havalandırılmış ortamlarda saklanmalıdır.

Ayrıca iyi bir yağ çözücü olduğu için dokulara zarar verir. Bu yüzden uzun süreli cilt temasında tahrişe sebep olabilir. Göze temas etmesi durumunda ise ciddi yaralanmalara yol açabilir. Toksisitesi nispeten düşük olsa da sürekli olarak solunursa veya yutulursa iç organlara zarar verebilir.